Wat zijn nieuwe benzodiazepines?

Nieuwe benzodiazepines (ook wel ‘designer benzo’s’, ‘RC benzo’s’, ‘synthetische benzodiazepines’ of ‘NPS benzo’s’ genoemd) zijn designerdrugs met eenzelfde soort werking als kalmerings- of slaapmedicijnen. Het zijn drugs die zorgen voor minder angst en paniek, of ervoor zorgen dat iemand die ze gebruikt in slaap valt. De werking kan per soort sterk verschillen.

De meeste nieuwe benzo’s worden verkocht als pil (‘pellets’), in een medicijnstrip, als poeder, als zegel of in capsules. De werking lijkt erg op die van andere slaap- of kalmeringsmiddelen. De risico’s zijn mogelijk wel groter. Zo kan iemand mogelijk makkelijk(er) verslaafd raken aan deze middelen. In combinatie met alcohol zijn nieuwe benzo’s al snel levensgevaarlijk. 

Nieuwe benzodiazepines zijn middelen zoals bromazolam, etizolam en norflurazepam. Er is vaak een groot verschil tussen deze middelen. Sommige werken lang. Sommigen zijn erg sterk en andere minder sterk.  Sommige nieuwe benzodiazepines zorgen voor minder angst of ontspanning van de spieren. Anderen ervoor dat iemand snel in slaap valt. Maar allemaal zorgen ze voor een suf en kalm gevoel. Nieuwe benzodiazepines zijn drugs die sterk lijken op medicijnen die worden gebruikt bij angstklachten of moeilijk kunnen slapen, zoals Valium (diazepam) en Seresta (oxazepam). Er is een groot verschil tussen het zelf nemen van dit soort middelen en deze middelen krijgen van een dokter. Ze kunnen namelijk sterk verslavend zijn, en een dokter kan dit proberen te voorkomen. Niet alle nieuwe soorten benzodiazepines zijn legaal. Er zijn erg veel nieuwe benzodiazepines, in Europa zijn er ongeveer 30 verschillende. Een deel hiervan is niet meer te koop.

Deze middelen zijn vaak vroeger kort onderzocht als mogelijk medicijn. Op basis van onderzoek wordt bepaald of deze middelen als medicijn kunnen worden gebruikt. Dit betekent niet dat nieuwe benzodiazepines veilig zijn. Nieuwe benzodiazepines worden namelijk niet op dezelfde manier gemaakt als medicijnen, en er is geen controle op of ze wel goed zijn gemaakt. Omdat er nog maar weinig bekend is over de effecten en risico’s worden dit soort middelen ook wel nieuwe psychoactieve stoffen of NPS genoemd. 

Hoeveel mensen gebruiken nieuwe benzodiazepines?

Er is nog niet bekend hoeveel mensen nieuwe benzodiazepines gebruiken. Maar het aantal mensen dat designer drugs gebruikt in Nederland is erg klein.

Er zijn wel veel meldingen van gezondheidsproblemen die ontstaan na het gebruik van nieuwe benzodiazepines. Dit lijkt steeds vaker voor te komen in 2023 vergeleken met de jaren ervoor¹zoals te vinden in dit onderzoek. Het kan dus zijn dat er vrij veel mensen zijn die deze stoffen gebruiken. Of dat mensen die ze gebruiken vaak gezondheidsproblemen krijgen. Voorbeelden van dit soort problemen zijn een vertraagde hartslag en ademhaling, coma, duizeligheid, geheugenverlies en praten met dubbele tong.

Werking

Nieuwe benzodiazepines hebben meestal een kalmerend en versuffend effect. Iemand die ze heeft gebruikt kan minder angstig zijn of makkelijker in slaap vallen. Ook kan die persoon vergeetachtiger worden en geheugenverlies (‘black outs’) ervaren. 

> Lees hier meer over de werking van benzodiazepines

Maar niet alle nieuwe soorten benzodiazepines werken hetzelfde of duren even lang. Veel van wat er van de werking bekend is, komt van ervaringen van mensen die erover schrijven op het internet. Over bromazolam, pyrazolam, flunitrazolam en flubromazepam schrijven mensen het volgende:

Bromazolam

Werkingsduur: 8-12 uur
Effecten en bijwerkingen: Mensen die bromazolam gebruikt hebben valt het vaak op dat ze minder angst ervaren, slappe spieren krijgen, en sneller in slaap vallen en in slaap blijven. Verder schrijven deze mensen vaak dat ze het middel wel eens snel opnieuw nemen omdat ze het idee hebben nuchter te zijn. Hierdoor ervaren ze wel eens black outs. Ook kunnen ze dingen slechter onthouden dan normaal, dit is soms een dag na gebruik nog steeds zo.

Pyrazolam

Werkingsduur: 6-10 uur
Effecten en bijwerkingen: Mensen die pyrazolam hebben gebruikt valt het vaak op dat ze minder angst ervaren en dat hun lichaam zich ontspant. Ze merken dan soms dat ze erg slappe armen en benen krijgen.

Flunitrazolam

Werkingsduur: 4-8 uur
Effecten en bijwerkingen: Mensen die flunitrazolam gebruiken zeggen dat ze hierna snel in slaap vallen. Iemand die dit middel gebruikt heeft er maar erg weinig van nodig om de effecten te voelen. Sommige mensen nemen daardoor snel te veel. Hierna ervaren ze wel eens black outs.

Flubromazepam

Werkingsduur: 12-24 uur, maar daarna ervaren veel mensen nog steeds effecten.
Effecten en bijwerkingen: Mensen die flubromazepam hebben gebruikt zeggen dat ze minder angst ervaren en dat ze sneller dan normaal in slaap vallen. Als iemand een dosis bijneemt, kunnen de effecten zeer lang duren, tot meerdere dagen. Er is een onderzoek waaruit blijkt dat het mogelijk gevaarlijk kan zijn voor het hart²Zoals te vinden in dit onderzoek.

Gidazepam

Werkingsduur: 10-16 uur, maar tot 24 uur na inname voelen veel mensen nog steeds effecten.
Effecten en bijwerkingen: Mensen die norflurazepam hebben gebruikt zeggen dat ze slappe spieren krijgen, zich slaperig voelen en duizelig worden. Ze zeggen ook dat ze zich erg lang zo kunnen voelen.

Norflurazepam

Werkingsduur: Meer dan 24 uur, maar tot 48 uur na inname voelen sommige mensen nog steeds effecten.
Effecten en bijwerkingen: Mensen die gidazepam hebben gebruikt zeggen dat ze minder angst voelen. Het komt ook voor dat ze zich slap of slaperig voelen. Het komt wel eens voor dat mensen last krijgen van hun spieren of van menstruatiepijn. Bij hoge doseringen kan het zijn dat iemand minder controle heeft over de spieren ³Zoals te vinden in dit onderzoek.

Risico’s

• Als iemand die nieuwe benzo’s neemt ook alcohol drinkt of andere verdovende drugs gebruikt (zoals GHB, oxycodon of fentanyl), kan diegene snel versuft raken. Dit kan snel zorgen voor levensgevaarlijke situaties omdat iemand bijvoorbeeld in zijn of haar eigen kots kan stikken.

• Sommige nieuwe benzodiazepines zijn erg potent. Dit betekent dat iemand erg weinig nodig heeft om de effecten te merken. Het kan ook betekenen dat iemand snel te veel neemt. Iemand kan snel heftig versuft raken of in slaap vallen bijvoorbeeld.

• Sommige pillen die te koop zijn bevatten niet altijd precies wat ze zouden moeten bevatten. Er kan dan een ander middel in zitten of een te hoge dosering.

• Het is anders om zelf nieuwe benzodiazepines te kopen en deze te gebruiken, dan dat iemand slaap- of kalmeringsmiddelen van een dokter krijgt. Een dokter kan het gebruik namelijk goed in de gaten houden, en geeft meestal maar weinig medicijnen in één keer. Zo is de kans kleiner dat iemand verslaafd raakt. Als iemand zelf benzo’s koopt, kan diegene makkelijk te vaak of te veel nemen. 

• Iemand die onder invloed is van nieuwe benzodiazepines kan soms dingen doen die hij of zij nuchter nooit zou doen. Het kan daarna zo zijn dat die persoon vergeten is wat er is gebeurd.

• Nieuwe benzodiazepines kunnen lang doorwerken, ook al denkt de persoon die ze gebruikt heeft dat hij of zij weer nuchter is. Het middel heeft nog steeds invloed op hoe goed iemand kan opletten en reageren. Die persoon kan dan nog lange tijd niet aan verkeer deelnemen.

> Lees hier meer over de risico’s van benzodiazepines

Verslaving

Nieuwe benzodiazepines staan bekend als erg verslavend. Dit is een risico dat ook bekend is van benzodiazepines die als medicijn worden gebruikt. Als iemand regelmatig deze middelen neemt, is de kans groot dat diegene steeds meer nodig gaat hebben voor hetzelfde effect (’tolerantie’). Als iemand het vele dagen achter elkaar gebruikt, dan kan die persoon lichamelijk afhankelijk raken. Het is dan (levens)gevaarlijk om opeens te stoppen met gebruik, vanwege de heftige ontwenningsverschijnselen. Iemand die afhankelijk is van benzo’s en wil stoppen, moet het gebruik dus langzaam afbouwen. Dit betekent dat die persoon iedere keer steeds iets minder neemt dan de vorige keer. Het is niet verstandig om dit alleen te doen maar om hulp te zoeken bij de huisarts of verslavingszorg.

> Lees hier meer over verslavingszorg in de buurt

> Lees hier meer over stoppen met benzodiazepines

Wetgeving

Veel nieuwe benzodiazepines zijn niet verboden. Ze vallen dan onder de warenwet. De volgende nieuwe benzodiazepines staan wel op de Opiumlijst (lijst II). Het maken, bezitten of verkopen ervan is verboden: clonazolam, diclazepam, etizolam, fenazepam, flualprazolam, flubromazolam.