Benzodiazepines en stoppen: hoe stop je met slaap- en kalmeringsmiddelen?
In 2021 slikten ongeveer 1.4 miljoen Nederlanders een benzodiazepine. Maar benzo’s zijn erg verslavend. Het gebeurt dus vaak dat mensen verslaafd raken aan deze medicijnen. Stoppen kan lastig zijn. Het herkennen van een verslaving en het vinden van de juiste hulp is daarom belangrijk.
Vaak worden benzo’s kort voorgeschreven. Iemand krijgt bijvoorbeeld twee weken een benzodiazepine voorgeschreven om tijdelijke slaapproblemen of tijdelijke angst te behandelen. Voorbeelden van benzo’s die vaak kort worden voorgeschreven zijn temazepam, oxazepam, diazepam of lorazepam.
Behalve bij een paniekstoornis of epilepsie is het advies voor dokters om benzodiazepines kort voor te schrijven. Bijvoorbeeld een paar weken. Maar het gebeurt regelmatig dat mensen benzo’s langer gebruiken. Iemand kan daardoor afhankelijk worden en verslaafd raken.
> Lees in onze Nationale Drug Monitor meer feiten en cijfers over het gebruik van benzodiazepines
Wanneer is iemand verslaafd aan benzodiazepines?
Er is niet een hoeveelheid benzodiazepinen waarbij iemand wel of niet verslaafd is. Wel neemt de kans op een verslaving toe als iemand langer dan een aantal weken gebruikt. Bij een benzo-verslaving zie je vaak een aantal signalen. Iemand heeft bijvoorbeeld steeds meer nodig van het medicijn of merkt dat de medicijnen niet meer werken. Maar ook ontstaan er bij het overslaan van een dosis of stoppen klachten zoals: angst, slaapproblemen, onrust of prikkelbaarheid. Dit noem je afkickverschijnselen.
In sommige gevallen zijn deze afkickverschijnselen bij stoppen (afkicken) met gebruik van benzodiazepinen vervelend maar niet ernstig. Iemand heeft bijvoorbeeld een slaapmiddel twee weken gebruikt en merkt dat na het stoppen het slapen lastiger gaat dan voordat het medicijn werd ingenomen. Dit is vervelend maar meestal niet gevaarlijk en gaat snel beter. Wanneer iemand langer benzo’s heeft gebruikt kunnen afkickverschijnselen gevaarlijk(er) worden. Iemand kan bijvoorbeeld een epileptische aanval krijgen, ook als hij of zij geen epilepsie heeft. Hulp is dan belangrijk.
Waar vind je hulp met afkicken?
Wanneer iemand wil stoppen met benzo’s of last heeft van afkickverschijnselen is het goed om contact op te nemen met de behandelaar die de medicijnen voorschrijft. Hij of zij kan samen de gebruiker kijken of stoppen juist is en hoe ernstig de afkick is.
Stoppen met benzo’s kan ook bij een instelling voor verslavingszorg. Zij zijn gespecialiseerd in hulp bij het stoppen met benzo’s. Voor een instelling voor verslavingszorg bij jou in de buurt kun je hieronder kijken.
Waarom stoppen?
Door het gebruiken van benzo’s kan iemand vervelende dingen gaan ervaren. Benzo’s verslechteren bijvoorbeeld het geheugen, het reactievermogen en het leren van dingen. Ook zorgt het gebruik voor een grotere kans op ongelukken, botbreuken en mogelijk dementie. Het stoppen van gebruik zorgt ervoor dat (een deel van) deze risico’s verminderen. Uit onderzoek komt dat mensen die stoppen met benzo’s zich beter voelen en minder naar de huisarts hoeven.
Andere behandelvorm
Wanneer iemand stopt met gebruiken en er bestaan nog klachten is het goed om een andere behandeling te vinden. Dit kan worden overlegd met de huisarts of bij de verslavingszorg. Zo kan iemand bijvoorbeeld voor angstklachten terecht bij een psycholoog met een doorverwijzing van de huisarts. Voor slaapklachten heeft onderzoek uitgewezen dat CGT-i de meest effectieve vorm van behandeling is.