Hoe kun je het beste omgaan met iemand die verslaafd is?

Het kan erg moeilijk zijn om op een goede manier met iemand om te gaan die problemen heeft met drugs of verslaafd is. Er zijn vaak veel emoties, zoals verdriet of boosheid. Deze emoties zorgen voor heftige gesprekken of ruzies en zorgen vaak niet dat de problemen verdwijnen. Vaak voelen mensen zich machteloos, maar er zijn zeker dingen die iemand kan doen.  

Maak je zorgen duidelijk

Als je je zorgen maakt over iemand, kies dan een rustig moment uit om dit te bespreken. Zorg dat het een moment is zonder spanningen of vlak na een ruzie. De persoon kan het beste ook nuchter zijn, als dat mogelijk is. Vertel wat je aan veranderingen bij de ander ziet, of welk gedrag je zorgelijk vindt. Het is belangrijk om deze zorgen bij jezelf te houden en geen oordeel uit te spreken. Dit kun je doen door zinnen te beginnen met “ik”: “Ik vind het moeilijk om te zien dat je je vrienden kwijtraakt, dat doet me verdriet.” Geef op eenzelfde manier duidelijk en rustig aan welke nadelen jij ervaart door het gebruik van de ander, bijvoorbeeld: “Ik merk dat ik het erg lastig vindt als je onder invloed bent, omdat je dan vervelende dingen tegen me zegt.”  

Probeer in dit gesprek niet in discussie te gaan over details. Het doet er bijvoorbeeld niet toe hoeveel iemand precies gebruikt. Dit soort discussies zullen alleen maar afleiden van het punt dat je probeert over te brengen. 

Je kunt in dit gesprek ook vragen naar wat de ander voor voordelen haalt uit het gebruik. Probeer dit uit interesse te vragen en oordeel niet. Zo kan het bijvoorbeeld duidelijk worden dat deze persoon niet goed in zijn of haar vel zit. Drugs kan een tijdelijke oplossing zijn voor deze persoon.  

Stel grenzen

Accepteer niet zomaar dat het gebruik van de ander vervelende gevolgen heeft voor jou. Maak op een rustige manier duidelijk wat je niet accepteert. Stel duidelijke grenzen en zorg dat je deze grenzen kunt bewaken. Dreig bijvoorbeeld niet met het verbreken van een relatie als iemand bepaald gedrag laat zien. Als je eigenlijk de relatie niet wilt verbreken en dit ook niet doet, zal de persoon dus steeds de grens over kunnen gaan zonder gevolgen. Op die manier ervaart de persoon geen vervelende gevolgen van zijn of haar gedrag. Ga op zoek naar andere gevolgen die je wel waar kunt maken. Vertrek bijvoorbeeld uit situaties waarin je niet meer op je gemak bent, en waarvan je had aangegeven hier niet meer bij te willen zijn.   

Ondersteun de verslaving niet

Ga niet mee in de angst voor hulp of therapie. Los ook geen problemen op die deze persoon heeft veroorzaakt door het gebruik. Meld deze persoon bijvoorbeeld niet ziek op werk of school als hij of zij een kater heeft. 

Leg de verantwoordelijkheid bij de ander

Soms kan een gesprek iemand aan het denken zetten. Maar het is moeilijk om de ander te veranderen. Uiteindelijk kan iemand alleen zelf bepalen of hij of zij ook echt stappen wil ondernemen om te stoppen.
Het is verleidelijk om oplossingen te bedenken en dingen te regelen voor iemand die afhankelijk is. Maar allerlei dingen van de ander overnemen, kan ervoor zorgen dat iemand niet zélf in beweging komt. Soms lijkt het of de ander meedoet, maar doet hij of zij ‘alsof’ om ervan af te zijn. Deze aanpak heeft dus meestal weinig resultaat. Je kunt wel informatie geven over de mogelijkheden om hulp te krijgen, als de ander daarvoor open staat. 

Als iemand wil stoppen, kun je vragen of je hem of haar kunt helpen. Dat kan bijvoorbeeld met het maken van een plan om te stoppen. Of door mee te gaan naar een eerste gesprek bij een hulpverlener. Maar het is belangrijk dat iemand zichzelf aanmeldt bij de verslavingszorg of een afspraak maakt. Dit kan jij niet doen. 

> Lees hier waar je hulp kunt vinden  

Als iemand uiteindelijk hulp heeft, is het probleem vaak nog niet opgelost. De persoon kan bijvoorbeeld opnieuw gaan gebruiken. Dit hoort bij het proces. Verwacht niet dat alle problemen in één keer zijn opgelost.  

De verslaving van deze persoon is niet jouw verantwoordelijkheid. Je hoeft je dus niet machteloos of schuldig te voelen.  

Zoek zelf hulp

Als iemand niet wil stoppen of als het stoppen niet lukt, kan dat heel zwaar zijn voor de mensen in zijn of haar omgeving. Daarom is het goed om er zelf ook met een ander over te praten. Bijvoorbeeld met iemand uit je omgeving die je vertrouwt. Maar er zijn ook verschillende instellingen voor verslavingszorg die hulp bieden voor naasten.  

> Lees hier meer over de verschillende manieren hoe je als naaste hulp kunt krijgen