Ketaminebehandeling bij depressie

Bij sommige mensen werkt gewone hulp niet (goed) voor depressie. Een klein deel van deze mensen krijgt dan ketamine van de dokter tijdens een behandeling. De ketamine zorgt er vaak voor dat deze mensen een aantal dagen minder last hebben van hun klachten. Maar de depressie verdwijnt niet en deze mensen krijgen daarom regelmatig ketamine. 

> Lees in onze Factsheet Psychedelica-therapie meer over psychedelica als medicijn

Wat is ketamine?

Ketamine is een drug en een medicijn. Als mensen ketamine als drug gebruiken voor hun plezier dan noem je het recreatief gebruik. De ketamine wordt dan ingenomen voor een dromerig en ontspannen gevoel. Ketamine wordt ook gegeven aan patiënten door dokters. 

Wat is depressie?

Een depressie is een psychische stoornis. Iemand met een depressie heeft last van verschillende klachten. Bijvoorbeeld:

• Somber of verdrietig zijn
• Minder plezier hebben in dingen
• Heel weinig of heel veel slapen
• Minder energie hebben
• Lees hier meer over depressie

Van de volwassenen in Nederland hebben ongeveer 1 miljoen mensen een depressie¹Zo blijkt uit deze cijfers over 2019-2022.

Ketamine als medicijn

Dokters kunnen soms ketamine tegen pijn geven bij een behandeling. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij operaties. Soms wordt het ook door een dokter van de ambulance gegeven bij hevige pijn. Bijvoorbeeld bij een zware breuk. Ook kunnen mensen die last hebben van pijn die niet weggaat (chronische pijn) soms een behandeling met ketamine krijgen, als andere pijnstillers niet (goed genoeg) werken. Deze mensen krijgen dan een ketamine-infuus. De ketamine wordt dan met een naald gegeven aan de patiënt. 

Sommige mensen die depressief zijn en waar geen enkele therapie of medicatie goed genoeg werkt, kunnen nu ook ketamine van de dokter krijgen. Deze mensen krijgen dan ketamine (‘esketamine’) toegediend via een neusspray. Op die manier werkt de ketamine snel, en worden de klachten snel minder. Deze klachten komen wel weer terug na een aantal dagen. De ketamine werkt dus maar kort. De persoon die deze ketamine krijgt voorgeschreven krijgt ook nog steeds therapie of andere medicijnen (zoals antidepressiva) tegen de depressie. Het is dan een medicijn dat een behandeling beter kan laten werken. Dokters noemen dit een ‘aanvullend medicijn’. 

Mensen die ketamine krijgen tegen depressie kunnen dit soms als erg heftig ervaren, en kunnen er angstig van worden. De ervaring wordt beter als er betere voorbereiding en begeleiding aanwezig is²Zoals blijkt uit dit onderzoek.

Er wordt ook door onderzoekers gekeken of ketamine kan helpen bij mensen die denken aan zelfmoord (suïcidale gedachten). Het lijkt er sterk op dat ketamine deze gedachten snel sterk kan verminderen. Maar dit duurt niet langer dan een aantal dagen.  

Onderzoek naar ketamine en depressie

Er wordt wereldwijd (en in Nederland) nog steeds veel onderzoek gedaan naar de werking van ketamine tegen depressie. En dan vooral voor mensen bij wie therapie en andere medicijnen niet goed genoeg werken (‘therapieresistente depressie’). Ketamine wordt het meest onderzocht van alle psychedelica. Uit de onderzoeken blijkt dat ketamine soms goed kan werken bij mensen met een therapieresistente depressie. Maar ketamine is niet voor alle mensen met een therapieresistente depressie een oplossing. Heel soms komt het voor dat de depressie erger wordt door de ketamine³Zoals te lezen is in dit onderzoek. Of dat iemand juist nog meer aan zelfmoord denkt dan voor het nemen van de ketamine. Dit is met name zo bij het onderzoek naar een ketaminebehandeling met een infuus tegen depressie. Ketamine is dus geen wondermiddel tegen depressie.

Er wordt ook onderzoek gedaan naar ketamine als hulpmiddel bij andere therapieën. Zo is er onderzoek naar ketamine als hulpmiddel tegen onder andere angststoornissen, PTSS en dwangstoornissen (OCD). Maar er is nog niet genoeg bewijs gevonden dat ketamine ook echt werkt tegen deze klachten van deze stoornissen.

Risico’s van ketaminetherapie

Er zijn risico’s bij het gebruik van ketamine. Mensen die ketamine als medicijn tegen depressie gebruiken kunnen last krijgen van klachten tijdens of na gebruik. Mensen voor wie deze klachten gevaarlijk kunnen zijn, kunnen ketamine niet als medicijn krijgen. 

Tijdens de onderzoeken vermelden patiënten dat ze last kregen van bijwerkingen als: 

• het gevoel los te staan van je lichaam (dissociatieve symptomen) 
• angst of onrust
• hoofdpijn 
• duizeligheid 
• hoge bloeddruk en hartslag 
• wazig zien
• verandering van smaak (metaalsmaak)

Zelf experimenteren met ketamine is gevaarlijk

Er is veel aandacht in de media voor ketamine en depressie, waardoor mensen soms kunnen denken dat het ook voor hen goed kan werken. Het is begrijpelijk dat mensen zoeken naar een oplossing voor hun psychische problemen. Het is toch sterk af te raden om zelf te experimenteren met ketamine voor psychische problemen zoals een depressie. Iemand die dit doet loopt namelijk een stuk meer risico dan mensen die dat doen met begeleiding van een dokter.

Zo kan een depressie bijvoorbeeld erger worden als iemand zelf experimenteert met ketamine. Ook kan het zijn dat iemand vaker of (veel) meer ketamine neemt dan gebeurt bij een behandeling, wat het risico op verslaving en blaasschade vergroot. Daarnaast kan het zijn dat die persoon gevoeliger is voor de bijwerkingen van ketamine, en dat niet van zichzelf weet. Tot slot is de ketamine niet van medische kwaliteit, en kan het bijvoorbeeld versneden zijn. Dit betekent dat het andere (gevaarlijkere) stoffen kan bevatten.