Wat zijn poppers?

Poppers (ook wel: ‘Iron Horse’, ‘Blue Boy’, ‘Rush’, ‘Jungle Juice’, ‘Super Rush’) is de naam van een vloeistof die in een klein flesje wordt verkocht. Iemand kan de dampen van deze vloeistof inademen. De effecten van poppers duren maar kort en zorgen ervoor dat iemand een warm gevoel krijgt en de spieren ontspant. Iemand kan bewusteloos raken of oogschade krijgen door poppers te gebruiken. 

Poppers is de naam van verschillende soorten stoffen (alkylnitrieten). Als iemand poppers koopt of bestelt, is het niet altijd duidelijk welke stof erin het flesje zit. Niet in elk flesje zit hetzelfde. Soms zit er één stof in en soms een mix. Niet al deze stoffen hebben dezelfde risico’s. Alle poppers kunnen zorgen voor oogproblemen. Maar de stof isopropylnitriet kan bijvoorbeeld al bij weinig gebruik zorgen voor permanente oogschade¹Zoals te lezen is in dit onderzoek. Onderzoekers denken ook dat poppers mogelijk schadelijk kunnen zijn voor de hersenen²Zoals te lezen is in dit onderzoek.

Soms gebruiken mensen poppers alleen voor de korte roes. Maar het komt vermoedelijk vaker voor dat mensen poppers gebruiken tijdens de seks. Poppers kunnen ervoor zorgen dat iemand meer kan ontspannen en zin krijgt in seks. Ook kan iemand die poppers heeft gebruikt zich minder geremd voelen dan normaal. Iemand kan steeds meer poppers moeten inademen voor hetzelfde effect. Dit noem je tolerantie. Poppers kunnen ook verslavend zijn en zijn levensgevaarlijk in combinatie met sommige drugs of medicijnen zoals Viagra (en Kamagra). 

> Lees hier meer over drugs gebruiken tijdens de seks

Hoeveel mensen in Nederland gebruiken poppers?

Het is niet duidelijk hoeveel mensen in Nederland poppers gebruiken. Het is bekend dat mannen die seks hebben met mannen vaak poppers gebruiken³Zoals te lezen is in deze rapportage. Ook komt het voor dat mensen tijdens het uitgaan of op thuisfeestjes poppers gebruiken. Over uitgaanders zijn wel cijfers bekend. In 2023 gaf 13.1% van de uitgaanders (tussen de 16 en 35 jaar oud) aan het afgelopen jaar poppers te hebben gebruikt⁴Zo is te lezen in het Grote Uitgaansonderzoek 2023.

Werking van poppers

Poppers zorgen ervoor dat de bloeddruk snel omlaag gaat. Iemand die poppers heeft gebruikt kan de volgende effecten merken. Deze effecten duren maar een paar minuten, poppers zijn snel weer uit het bloed verdwenen. 

• Meer zin in seks
• Ontspanning, ook van de spieren
• Minder remmingen (ook seksueel)
• Een warm gevoel in het hoofd en het lichaam
• Vrolijke gevoelens en meer energie

Maar iemand kan ook bijwerkingen merken na het gebruik van poppers:

• Hoofdpijn, soms nog dagen na gebruik
• Als iemand een stijve penis (erectie) heeft, kan deze weer slap worden
• Hartkloppingen of een hoge hartslag
• Flauwvallen en bewusteloos raken
• Niet meer scherp kunnen zien
• Misselijk en moe zijn als de poppers zijn uitgewerkt

Risico’s van poppers

• Misselijkheid, overgeven, hoofdpijn en duizeligheid 
• Iemand kan door de duizeligheid makkelijker vallen en zichzelf pijn doen en gewond raken
• Omdat de stoffen in poppers irriterend zijn, kunnen bijvoorbeeld de neus of lippen beschadigen. Poppers kunnen ook irriterend voor de longen zijn. Er zijn signalen dat dit kan zorgen voor een longontsteking of bronchitis⁵Zoals te is lezen in dit onderzoek.
• Poppers kunnen zorgen voor oogproblemen. Zo kan iemand vlekken gaan zien, of last krijgen van een afwijking van het netvlies (maculopathie). Dit is soms blijvend. Poppers met de stof isopropylnitriet zorgen het snelst voor oogklachten. Mensen die gevoelig zijn voor oogaandoeningen zoals glaucoom lopen meer risico op oogklachten
• Mensen die poppers tijdens de seks gebruiken, kunnen seks zonder poppers minder interessant gaan vinden
• Iemand die poppers samen met Viagra (of Kamagra) gebruikt, loopt kans op een (levens)gevaarlijk lage bloeddruk. Ook de combinatie met andere medicijnen of drugs kan gevaarlijk zijn
• Poppers verlagen de bloeddruk, als de bloeddruk te laag wordt kan iemand in shock raken. Bij een shock is er te weinig zuurstof in het lichaam
• Iemand die veel poppers gebruikt kan een soort bloedarmoede krijgen. Die persoon krijgt dan last van blauwe lichaamsdelen, hartritmestoornissen, bewusteloosheid en kan uiteindelijk in coma raken
• Poppers vatten snel vlam: de stof kan per ongeluk ontbranden en brand veroorzaken
• Iemand die (per ongeluk) de vloeistof opdrinkt, moet direct naar het ziekenhuis. Dit is levensgevaarlijk

> Lees hier meer over het verminderen van risico’s van poppers

Verslaving

Poppers kunnen een sterke drang (‘craving’) geven om opnieuw te nemen als de effecten zijn uitgewerkt. Iemand die vaak poppers gebruikt, heeft steeds meer nodig om hetzelfde effect te ervaren (‘tolerantie‘). Iemand kan ook afhankelijk worden van poppers. Dit is vooral zo als die persoon ze tijdens de seks gebruikt. Hij of zij kan dan bijvoorbeeld moeilijker genieten van seks zonder poppers. Maar iemand die stopt met poppers gebruiken zal geen heftige ontwenningsverschijnselen ervaren. 

> Lees hier meer over verslaving

Aantoonbaarheid & drugstesten

Poppers blijven maar erg kort in het lichaam aanwezig. Er zijn (nog) geen drugstesten (urine-, bloed- of speekseltesten) die testen op poppers. 

Wetgeving

Poppers mogen sinds 2001 niet meer in een winkel (zoals een smartshop of seksshop) worden verkocht. Maar dit betekent niet dat het niet meer gebeurt. Omdat het niet altijd duidelijk is welke stoffen er precies in de flesjes zitten, is het lastig te zeggen of de poppers legaal zijn of niet.

Veel van deze stoffen (zoals isobutylnitriet, pentylnitriet, isoamylnitriet en isopropylnitriet) vallen onder de Warenwet. Ze mogen dan niet worden verkocht voor menselijke consumptie. Andere stoffen (zoals amylnitriet, de originele popper) vallen onder de Geneesmiddelenwet. Het zijn dan ongeregistreerde geneesmiddelen die zonder doktersrecept helemaal niet worden verkocht. Bezit zonder recept is ook strafbaar. Iemand die niet precies weet wat voor stoffen in de poppers zitten, kan dus per ongeluk een illegaal middel bij zich hebben. De stoffen die in poppers zitten staan niet in de Opiumwet.

> Lees hier meer over de Geneesmiddelenwet en de Warenwet