Wat zijn synthetische opioïden?
Synthetische opioïden is de naam voor een groep drugs en medicijnen. Ze lijken erg op heroïne, oxycodon en morfine. Deze middelen verminderen pijn en geven een rustgevend en soms blij gevoel. Dit maakt ze daarom erg verslavend.
Welke soorten synthetische opioïden zijn er?
Sommige synthetische opioïden zijn bekende medicijnen zoals: fentanyl, buprenorfine en methadon. Fentanyl krijgen mensen bijvoorbeeld soms na een operatie tegen de pijn. Methadon kan mensen helpen stoppen met heroïne.
Er zijn ook minder bekende synthetische opioïden zoals: nitazenen/nitazenes (zoals: etonitazeen, metonitazeen, isotonitazeen en protonitazeen), fentanyl-achtigen en O-DSMT. Deze middelen zijn vaak nog maar kort op de markt en worden daarom ook wel Nieuwe Psychoactieve Stoffen of designer drugs genoemd.
Wat zijn nitazenen?
In andere landen zijn er doden gevallen door nitazenen. Soms gebeurt dat omdat mensen ze gebruiken en overdoseren en soms omdat nitazenen worden gemengd met andere drugs door dealers. Dit gebeurt waarschijnlijk niet in Nederland. De Nederlandse drugsmarkt in de gaten gehouden wordt door o.a. de testservice, en daar zijn nitazenen nog niet aangetroffen. Wel is er door de politie in Nederland een pakket gevonden met nitazenen die voor het buitenland waren bedoeld.
Nitazenen zorgen net als andere opioïden of opiaten voor pijnstilling en blije gevoelens (euforie) maar zijn veel sterker (potenter). Nitazenen zijn bijvoorbeeld sterker dan fentanyl. Daardoor is de kans op een overdosis erg groot. Bij een overdosis is er een groot risico dat iemand stopt met ademen.
Nitazenen zijn in de jaren 50 en 60 onderzocht maar nooit als medicijnen op de markt verschenen.
Hoeveel mensen gebruiken synthetische opioïden?
Van de meeste synthetische opioïden is niet bekend hoeveel mensen ze gebruiken. We weten alleen dat ongeveer 106.600 mensen fentanyl als medicijn gebruikten in 20231Zoals blijkt uit deze cijfers en 15.000 mensen die methadon van de dokter kregen in 20232Zoals blijkt uit deze cijfers.
Het is niet bekend hoeveel mensen synthetische opioïden gebruiken, die niet als medicijn worden gebruikt. Waarschijnlijk is deze groep nog kleiner.
De werking van synthetische opioïden
Bijna alle synthetische opioïden hebben vergelijkbare effecten. Ze werken verdovend en zorgen voor een sterke vermindering van pijn, geven blije gevoelens (euforie) en minder angst. Ze werken niet allemaal even lang, sommige maar een paar uur en anderen veel langer.
De bijwerkingen en risico’s van synthetische opioïden
Iemand die synthetische opioïden niet als medicijn gebruikt, loopt veel risico’s. Zoals een grote kans op verslaving of een overdosis. Ook is er een grote kans op bijwerkingen.
Omdat sommige opioïden erg sterk zijn, kan iemand al snel te veel nemen. Dit heet een overdosis. Iemand kan dan stoppen met ademhalen en in een coma raken en overlijden.
Over de meeste van deze stoffen is maar weinig bekend. Er kunnen dus nog risico’s en bijwerkingen zijn die nog onbekend zijn. Deze volgende bijwerkingen en risico’s zijn wel al bekend:
- Versuft of moe zijn
- Misselijkheid, overgeven
- Duizeligheid en hoofdpijn
- Niet kunnen poepen (obstipatie)
- Jeuk
- Droge mond
- Moeite met ademhalen
- Craving en verslaving
Verslaving
Opiaten en opioïden zijn sterk verslavende stoffen. Iemand die deze stoffen gebruikt kan snel de controle verliezen over het gebruik. Als iemand dan veel of vaak gebruikt ontwikkelt hij of zij ook tolerantie voor deze middelen. Iemand heeft dan steeds meer nodig voor hetzelfde effect. Mensen die deze middelen regelmatig gebruiken kunnen last krijgen van (gevaarlijke) ontwenningsverschijnselen, zoals:
- Het gevoel griep te hebben
- Bibberen, trillen
- Heftig zweten
- Overal pijn voelen
- Buikpijn en diarree
- Misselijkheid en overgeven
- Angst
Synthetische opioïden en de wet
Bijna alle synthetische opioïden zijn verboden, en vallen onder lijst 1 van de Opiumwet. Als ze op recept van de dokter als medicijn worden gebruikt, mag iemand ze wel in het bezit hebben. Veel nitazenen en stoffen die lijken op fentanyl (fentanyl-achtigen) zijn ook verboden.